وزارت خارجه آمریکا به کارمندان غیر ضروری دولت در عراق دستور داده است که در اسرع وقت این کشور را ترک کنند. دو روز قبل نیز بیانیهای هشدار دهنده در وبسایت سفارت آمریکا در بغداد منتشر شد که از همه شهروندان آمریکایی میخواست به عراق سفر نکنند. در متن دستور وزارت امور خارجه از کارمندان سفارت در بغداد و کنسولگری در اربیل خواسته شده با وسیلههای نقلیه تجاری و در اولین فرصت خاک عراق را ترک کرده و با دنبال کردن اخبار از نزدیک شدن به تأسیسات آمریکا در این کشور خودداری کنند.
دستور خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از عراق، در فاصله یک هفته پس از سفر سرزده مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به این کشور و در شرایطی صادر میشود که در نتیجه افزایش تهدیدهای ناشی از فعالیتهای مربوط به ایران، فرماندهی مرکزی آمریکا در خاورمیانه -سنتکام-درآمادهباش کامل قرار دارد.
گزارشها حاکی از آن است که پمپئو در سفر اخیر به بغداد از مقامات عراقی خواسته بود مراقب تحرک گروههای تحت حمایت ایران باشند، در غیر این صورت آمریکا بدون هماهنگی با بغداد برای حمایت از ۵ هزار و ۲۰۰ نیرو و دیگر منافعاش در عراق، واکنش نشان خواهد داد. به گزارش رویترز، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داده بود این گروهها راکتهایی را نزدیک تأسیسات آمریکاییها مستقر کردهاند. برخی گزارشها نیز حاکی از آن است که آمریکا قصد داشت با توجه به این تهدیدها بخشهایی از دو سفارت خود را در روز سه شنبه تخلیه کند.
یک مقام ارتش عراق که در جریان سفر پمپئو قرار داشت، میگوید: پیام آمریکاییها روشن بود. آنها از ما تضمین میخواستند حرکتهای تهدید آمیز این گروهها علیه منافع آمریکا را متوقف کنیم. یک مقام امنیتی دیگر نیز به رویترز گفت:برآوردهای اطلاعاتی آمریکاییها موارد مشکوکی از جابجایی برخی تجهیزات این گروههای شبه نظامی را نشان میداد. اما عادل مهدی، نخست وزیر عراق روز سه شنبه به خبرنگاران گفت، طرف عراقی شاهد تحرکهای تهدیدآمیز نبوده و عراق برای حفاظت از همه طرفها، تلاش میکند.
در یک موضعگیری مشابه، ژنرال ارشد بریتانیایی کریس گیکا، اخیراً در پاسخ به خبرهایی در مورد هشدار پمپئو به مقامات اروپایی در مورد تحریکهای تهدیدآمیز گروههای تحت حمایت ایران به خبرنگاران گفت:«شاهد افزایش تهدیدها از سوی گروههای مورد حمایت ایران در سوریه و عراق نبودهایم.» معاون فرماندهی عملیات تحت رهبری آمریکا علیه داعش افزود: شبهنظامیان شیعه مورد حمایت ایران، دربرگیرنده گروههای مختلف در گسترهای وسیع هستند و رصد فعالیتهای آنها نیز بهطور مداوم ادامه دارد.
این در حالی است که عراق برای کنترل نیروهای شبهنظامی تحت حمایت ایران راه دشواری پیش رو دارد. این نیروها بخشی از نیروهای امنیتی عراق هستند که به طور نیمه مستقل عمل میکنند. سیاستمداران حامی تهران از این گروهها پشتیبانی میکنند و قدرت اقتصادی آنها نیز در حال افزایش است. دامنه نفوذ این گروهها تا سوریه و لبنان گسترده شده و زیر نظر داشتن تحرکهای آنها برای ارتش عراق آسان نیست. سخنگوی یکی از این گروهها به رویترز میگوید، طرحی برای حمله به نیروهای آمریکایی ندارد و سخن از تهدید تنها جنگ روانی است که واشینگتن به راه میاندازد. برخی تحلیلگران نیز بر این باورند در صورتی که گزارشها مربوط به جهتگیری راکتهای این گروههای شبه نظامی به سمت منافع آمریکا درست باشد، این بیشتر یک اقدام سمبولیک است تا طرحی جدی برای حمله به منافع آمریکا.
عراق که زمانی دشمن ایران به شمار میرفت با سقوط صدام حسین پس از حمله نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۰۳، به تدریج به کشور دوست ایران تبدیل شد. تهران و بغداد علاوه بر روابط سیاسی و مذهبی، در زمینه اقتصادی همکاری نزدیکی دارند. به همین دلیل واشینگتن تلاش میکند با سرمایهگذاری در پروژههای نفتی و گازی عراق، به راه اندازی هر چه سریعتر آنها کمک کند تا وابستگی این کشور به واردات انرژی از ایران کاهش یابد. اکسون موبایل و جنرال الکتریک نیز قصد دارند با دهها میلیارد دلار سرمایهگذاری در زیرساخت صنعت برق این کشور، نیاز به واردات برق از ایران را کاهش دهند. پیام واشینگتن برای بغداد این است که باید بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کند. اما به نظر نمیرسد مقامات دولت عراق بخواهند یا بتوانند چنین انتخابی داشته باشند و به امید کاهش فشارها، پیشنهاد میانجیگری بین تهران و واشینگتن را مطرح میکنند.